Spread the love

 Özel İhtiyaçları Olan Mahpuslar İçin El Kitabı

Özel İhtiyaçları Olan Mahpuslar Projesi[1]

Türkiye’de kamu ve sivil toplum mahpusların durumlarıyla çok ilgili değillerdir. Ayrıca yetkililerde dahil olmak üzere bir çok insanın düşündüğünün aksine mahpusların hepsi genç, sağlıklı, heteroseksüel, erkek, müslüman Türk vatandaşı değildir. Hapishane koşulları, bu projenin de hedef grubunu oluşturan yaşlı, LGBT, engelli ve yabancı uyruklular için çoğu zaman yeterli ve uygun değildir. Bu gruplar çoğu zaman ihmal edilmiştir ve şu anda Sivil Toplum Kuruluşları tarafından bu gruplar üzerine yürütülen çalışmalar oldukça yetersizdir. Bu proje bu yetersizliği giderebilme konusunda bir adım olma iddiasını taşımaktadır.

Projenin çıkış noktasında Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin (UNDOC) Ceza Adaleti El Kitapları dizisinden yayınlanan “Özel ihtiyaçları Olan Mahpuslara Yönelik El Kitabı” yer almaktadır.[2] Bu el kitabı öncelikle özel ihtiyacı olan mahpusların kendi durumlarına dair uluslararası örnekleri, deneyimleri ve standartları öğrenmeleri ve sorunlarına çözüm yolları geliştirmeleri, bu konuda ilgili STK’larla işbirliğine girmeleri için bir araç olarak kullanılacaktır. Aynı zamanda bu kitap aracılığıyla diğer STK’ların ve hapishane dışında mahpuslarla çalışan kuruluşların (LGBT kuruluşları, engellilere yönelik STK’lar, elçilikler,  yabancılara yönelik kültür ateşe ofisleri, huzurevleri, vb.), hapishane yetkililerinin ve genel olarak halkın dikkatini özel ihtiyaçları olan mahpusların durumuna çekmek amaçlanmaktadır.

Bu paydaşlarla yapılacak işbirliğiyle, proje özel ihtiyaçları olan mahpusların sorunlarını, ihtiyaçlarını ve taleplerini dile getirecek, bunların çözümleri üzerinde önemle duracaktır.

Amaçlar

Özel ihtiyaçları olan mahpuslara yönelik insan hakları ihlallerini önlemek ve bunları uluslararası standartlara ulaştırmak amacı ile bu proje LGBT, yaşlı, yabancı uyruklu ve engelli mahpusların sorunlarını belirlemeyi ve değerlendirmeyi; onların özel ihtiyaçlarını ve taleplerini dile getirmeyi; onların hapishanedeki durumlarını kamuda görünür kılmayı; bu durumu eşitlik ve insan hakları sorunu olarak ele almayı amaçlar. Proje ayrıca, uluslararası insan hakları standartları ve normları ile UNODC el kitabının önerileri doğrultusunda LGBT, yaşlı, yabancı uyruklu ve engelli mahpuslar için daha iyi, insani yaşam koşulları elde etmek için devlet yetkilileri üzerinde baskı oluşturmayı amaçlamaktadır.

Proje Aktiviteleri

  • UNODC’nin “ Özel İhtiyaçları Olan Mahpuslara Yönelik Elkitabı’nın Türkçe’ye çevirilmesi.
  • Proje sonunda, Elkitabı’nın yayınlanmasından önce özel ihtiyacı olan her mahpus grubu için ilgili paydaşlarla ayrı ayrı özel toplantılar yapılacaktır.
  • Bu toplantıları takiben her bir mahpus grubu için İstanbul’da özel ihtiyaçları olan mahpusların tutulduğu bir büyük hapishane ziyaret edilecektir.
  • Ziyaretler sonrası her bir paydaş grup ile hapishanedeki sorunlar, ihtiyaçlar, kısıtlamalar ve olası savunuculuk seçenekleri üzerine atölyeler yapılacaktır.
  • Sonuç olarak, söz konusu Elkitabı ve Birleşmiş Milletler insan hakları standartları ve normları doğrultusunda ihtiyaçların değerlendirilmesiyle 4 siyasi gensoru ve kamu otoritelerine karşı etik kodları içeren 4 önerge teklifi sunulacaktır.
  • Bu önemli belgeler, çevrilen Birleşmiş Milletler el kitabı ile birlikte İstanbul’da yapılacak basın toplantısında kamuoyuna sunulacaktır. LGBT, engelli, yaşlı, yabancı uyruklu kişilerle ilgili STK, kurum ve kuruluşların temsilcilerinin her biri basın toplantısında birer konuşma yapacaktır.
  • Özel ihtiyaçları bulunan her bir mahpus grubu için sorular hazırlanacak ve ilgili bakanlıklara sunulacaktır.
  • Sözü edilen kitabın 1000 kopyası projenin paydaşlarına; bakanlıklara, hapishane müdürlerine, hapishane personeline, Meclis organlarına, İl İnsan Hakları Kurullarına ve İl Cezaevi İzleme Kurullarına, İnsan hakları ve sivil toplum örgütlerine, medya organlarına ve üniversitelere dağıtılacaktır.
  • El Kitabı’nın Türkçe çevirisi, siyasi önergeler ve etik kodları içeren belgeler ilgili web sitelerinde online olarak yer alacaktır.

Projeden Beklenilen Sonuç ve Yararlar

  • Özel ihtiyaçları bulunan mahpusların ihtiyaçlarının değerlendirmesi içeren 4 farklı siyasi gensoru,
  • Çevrilen kitap ve Birleşmiş Milletler standartları doğrultusunda kamu yetkililerine karşı savunulacak etik kodları içeren 4 siyasi önerge,
  • UNODC “Özel İhtiyaçları Bulunan Mahpuslara Yönelik El Kitabı”nın Türkçe çevirisi,
  • Özel ihtiyaçları bulunan her mahpus grubunun sorunlarına yönelik olarak Meclis’e sunulmak üzere hazırlanan sorular,
  • El Kitabı’nı, siyasi önergeleri ve etik kodları içeren belgeleri kamuoyuna sunmak için basın toplantısı,
  • Hapishanedeki koşullar hakkında, LGBT, engelli, yabancı uyruklu, yaşlı kişilerin genel yaşam ve hapishanedeki özel koşulları hakkında kamuoyunda farkındalığın artması
  • Hapishanelerde LGBT, engelli, yaşlı, yabancı mahpusların durumları hakkında bu gruplarla ilgili sivil aktörlerin, paydaşların, temsilcilerin farkındalıklarının artması,
  • Bu grupların hapishanedeki durumlarından sorumlu devlet yetkililerinin konuyla ilgili farkındalığının artması,
  • Siyasi gensoru ve etik kodları içeren önerge çözüm odaklı olacaktır.   Bunlar taleplerin savunulmasına ve insan hakları standartları ve normlarına uygun hapishane koşullarını elde etmek için yetkililere baskı uygulamaya yardımcı olacaktır.
  • Proje kapsamındaki deneyim ve sonuçları içeren proje raporu ( basın konferansında dağıtılacaktır.)

[1] Bu projeyi destekleyen Hollanda Başkonsolosluğu’na katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz. Hollanda Başkonsolosluğu daha önce de “Cezaevi Müdürleri ve Politika Yapıcılar İçin Kadınlar ve Hapsedilme Üzerine El Kitabı”nın çevirisi ve kadın dernekleriyle yapılan farkındalık toplantılarını da duyarlılık göstererek desteklemiştir.

[2] Bakınız: http://www.unodc.org/documents/justice-and-prison-reform/Prisoners-with-special-needs.pdf Derneğimiz, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSTT) bu kitabın çeviri ve telif haklarına sahiptir. Bu el kitabının Türkçe çevirisine yakın bir zamanda derneğimizin internet sitesinden ulaşabilirsiniz.